Pandemia Covid-19 i towarzyszące jej lockdowny zmieniły w dużym stopniu sposób funkcjonowania większości firm na polskim rynku. Zmiany wywołane skutkami pandemii koronawirusa nie ominęły również firm z szeroko rozumianej branży IT i telekomunikacji. W jaki sposób i w jakim zakresie wpłynęły one na sytuację na rynku pracy tych sektorów sprawdziły Sektorowe Rady ds. Kompetencji w sektorach Informatyka (IT) oraz Telekomunikacja i Cyberbezpieczeństwo (TCB). Przeprowadzone w tym roku, trzecie już z kolei badanie wpływu skutków pandemii koronawirusa na potrzeby kompetencyjne sektorów IT i TCB, miało na celu identyfikację kluczowych kompetencji i kwalifikacji, na które w sytuacji postpandemicznej wzrośnie zapotrzebowanie w perspektywie najbliższych kilku lat. Celem badania było też wskazanie najważniejszych technologii oraz czynników pozatechnologicznych, które będą miały największy wpływ na rynek pracy w warunkach postpandemicznych.

Hybrydowo i zdalnie

W tegorocznej edycji badania sprawdzono między innymi popularność i trwałość poszczególnych modeli pracy. Aż 59 proc. uczestników badania zadeklarowało, że preferuje hybrydowy model pracy, a 35 proc. uznało za preferowany model zdalny. Tylko 5 proc. respondentów wskazało na model stacjonarny jako aktualnie przez nich preferowany. Ci, którzy uznali model hybrydowy lub zdalny za preferowany są przekonani, że będzie to model dominujący również w przyszłości i będzie nadal miał pierwszoplanowe znaczenie na rynku pracy.

O popularności środowiska home office w warunkach postcovidowych mogą świadczyć również potrzeby ze strony pracowników zgłaszane pod adresem pracodawców. Prawie 80 proc. firm obserwuje zwiększone zapotrzebowanie na narzędzia do pracy zdalnej. Niewiele mniej, bo 64 proc., widzi też duże oczekiwania w zakresie udostępniania rozwiązań do komunikacji, a nieco ponad jedna trzecia zauważyła wzrost zainteresowania funkcjonowaniem wsparcia IT w postaci tzw. help desku oraz wyposażeniem w odpowiedni sprzęt, dostosowany do warunków obecnie wykonywanej pracy.

To wszystko wymaga zapewnienia odpowiedniego zaplecza technicznego i organizacyjnego umożliwiającego firmom efektywne funkcjonowanie w istniejących realiach hybrydowego modelu pracy. Na wykorzystanie i rozwój jakich rozwiązań i technologii stawiają więc w planach swojej działalności firmy z sektorów informatyki oraz telekomunikacji i cyberbezpieczeństwa?

Otóż ponad połowa badanych (52 proc.) wskazuje na zainteresowanie modelem usługowym typu XaaS (wszystko jako usługa). Niewiele mniej, bo 47 proc., stawia na wielkie zbiory danych (big data) jako kluczowe dla swojego dalszego funkcjonowania. Wśród rozwiązań o charakterze organizacyjno-technicznym wymieniana jest pozioma integracja systemów informatycznych w celu ułatwienia wymiany danych i komunikacji oraz zaangażowanie klientów w proces kreowania pomysłów, jak również tworzenia produktów i usług (otwarte innowacje i społeczności oraz inżynieria zintegrowana z klientem).

Firma nie będzie jednak funkcjonowała sprawnie bez ludzi wyposażonych w odpowiednie kompetencje i kwalifikacje. W przypadku pracy zdalnej na znaczeniu, według uczestników badania, zyskują: automatyzacja i robotyzacja procesów (71 proc. wskazań), obsługa klienta w trybie zdalnym, w tym świadczenie usług pomocy technicznej (62 proc.), umiejętność zapewnienia bezpieczeństwa kanałów komunikacji elektronicznej (56 proc.), a także analiza danych i jej wykorzystanie do wspomagania decyzji (54 proc.) oraz integracja systemów (50 proc.).

Kompetencje z powyższych obszarów są kluczowe dla prowadzania działalności biznesowej w warunkach postpandemicznych. Wśród innych, na które też istnieje zapotrzebowanie, wymieniane były: zarządzanie ryzykiem, zapewnienie zgodności z regulacjami, praktyczna znajomość wdrożenia i obsługi systemów w środowisku Hybryd-Multi-Cloud, a także szybkie dostosowanie się zespołu do potrzeb klientów. 

Nie tylko pandemia Na rozwój firm i idące w ślad za tym ich potrzeby kompetencyjne znaczący wpływ mają obecnie nie tylko skutki pandemii koronawirusa, lecz także szereg innych zjawisk i czynników. Wśród nich za najważniejszą przez 72 proc. badanych została uznana sytuacja makro- i mikroekonomiczna. Około połowa respondentów wskazała także sytuację geopolityczną oraz niedobory kadr na rynku pracy. Co ciekawe, zdaniem około 70 proc. przedstawicieli firm z sektorów IT i TCB rozwojowi zatrudnienia w najbliższych latach sprzyjać będą: automatyzacja i robotyzacja procesów, rozwój sztucznej inteligencji oraz mobilność pracowników.

Wyzwania sektorowe Zdaniem uczestniczących w badaniu menedżerów zarówno z sektora informatyki, jak i telekomunikacji oraz cyberbezpieczeństwa, najważniejsze znaczenie wśród trendów postpandemicznych na rynku pracy będzie miało cyberbezpieczeństwo. Następne wskazania są już jednak nieco zróżnicowane. W przypadku informatyki na drugim miejscu pojawia się sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe, a w telekomunikacji i cyberbezpieczeństwie – cloud computing i przetwarzanie brzegowe. Największe różnice wskazań mają jednak miejsce w przypadku trendów takich jak: gig economy, Internet Rzeczy i autonomiczne przedmioty, wirtualizacja oraz metaverse – są one znacznie częściej wskazywane przez przedstawicieli sektora telekomunikacji i cyberbezpieczeństwa niż informatyki. Respondenci z obu sektorów podkreślają też zgodnie rosnące znaczenie kompetencji biznesowych i obserwowany wzrost zapotrzebowania na nie. Ciekawe zróżnicowanie pojawia się natomiast w przypadku zapotrzebowania na wyższe wykształcenie kierunkowe i uczenie się przez całe życie. Na rosnące zapotrzebowanie na pierwsze z nich częściej wskazują przedstawiciele sektora telekomunikacji i cyberbezpieczeństwa, a na drugie – menedżerowie z firm informatycznych.