Cyfryzacja po polsku: powszechna i pełna przeszkód

Poziom cyfryzacji w polskim biznesie okazuje się zaskakująco wysoki – aż 78 proc. średnich i dużych przedsiębiorstw jest w trakcie transformacji cyfrowej, a 36 proc. z nich jest na zaawansowanym etapie zmian – według raportu „Bariery i trendy”. Są to przede wszystkim duże przedsiębiorstwa, zatrudniające powyżej 250 pracowników, w tym również, co ciekawe, spółki Skarbu Państwa.

Blisko 60 proc. firm deklaruje, że już na co dzień wykorzystuje nowe technologie lub jest na zaawansowanym etapie.

W średnich firmach takiej odpowiedzi udzieliło 46 proc.

Jak zauważono podczas prezentacji raportu, SOHO i MŚP łatwiej wdrażają pakiety cyfrowe, natomiast większym wyzwaniem są customizowane rozwiązania dla nich.

Większa efektywność, ale słabe wykorzystanie innowacji

Zarówno menedżerowie, jak i pracownicy przyznali, że dzięki digitalizacji wzrosła efektywność pracy – odpowiednio 86 proc. i 82 proc. wskazań.

Jedynie 12 proc. respondentów twierdzi, że wykorzystuje już nowe technologie na co dzień.

IT całkiem cyfrowe tylko w 19 proc.

Według deklaracji menedżerów najbardziej scyfryzowane obszary działalności firmy to księgowość i HR, w których działania odpowiednio w 96 proc. i 91 proc. częściowo lub w całości opierają się o technologie cyfrowe.

W mniejszym zakresie digitalizacja dotknęła obszar IT, w którym zdecydowana większość (72 proc.) procesów odbywa się jedynie częściowo w oparciu o technologię, a tylko w 19 proc. całkowicie polega na cyfrowych narzędziach.

Kolejna jest logistyka (w 68 proc. częściowo; w 13 proc. całkowicie) i kontakty między pracownikami (w 71 proc. częściowo; w 9 proc. całkowicie).

Duży potencjał digitalizacji produkcji

W najmniejszym stopniu scyfryzowana jest produkcja (w 37 proc. częściowo; w 2 proc. całkowicie) oraz kontakty z klientem (w 56 proc. częściowo; w 1 proc. całkowicie).

Szefowie nie palą się do nowości

Dla niemal 2/3 badanych, zwłaszcza kierownictwa firm, na początku transformacji cyfrowej problemem była niechęć do zmiany dobrze znanych i sprawdzonych procesów.

Dla 56 proc. respondentów nowy system wydawał się znacznie bardziej skomplikowany niż dotychczasowe rozwiązania. Obawa o niewystarczające kompetencje, uniemożliwiające sprostanie nowym zadaniom towarzyszyła przede wszystkim przedstawicielom szczebla kierowniczego firm średniej wielkości.

Dla osób zarządzających dużymi firmami i spółkami Skarbu Państwa duży problem stanowiła nadmierna kontrola zadań.

Na ryzyko utraty pracy w związku z automatyzacją procesów wskazało 40 proc. ankietowanych w spółkach. Natomiast w ogólnopolskim badaniu na to ryzyko wskazało już 59 proc. Polaków.

IT chce dalej trzymać kierownicę

Dla powodzenia transformacji istotne jest też to, kto za nią odpowiada. W polskich firmach pieczę na digitalizacją sprawuje często dział IT i zdaniem ekspertów nie jest to optymalny model.

„Mamy do odrobienia lekcję, kto jest odpowiedzialny za cyfryzację. Kierownicę chce dalej trzymać IT. Tymczasem porównując najbardziej zaawansowane regiony – Azję, Europę zachodnią czy część USA – tam już kilka lat temu właścicielstwo transformacji cyfrowej przesunęło się do biznesu, do CEO” – zauważył podczas prezentacji raportu Paweł Jakubik, członek zarządu Microsoftu.

Nie… mapować analogowego procesu

Ekspert wskazuje też inny typowy błąd menedżerów: bezpośrednie mapowanie analogowego procesu 1:1 do cyfrowego.

„Trzeba tworzyć nowe modele biznesowe poprzez transformację cyfrową. Np. nikt nie mapował pracy przy biurku w firmie do pracy zdalnej, tylko budowaliśmy nowy model” – zauważył Paweł Jakubik.

Cyfryzacja to nie poprawianie biznesu

Jak zauważano, do digitalizacji trzeba przekonywać i edukować prezesów oraz przedsiębiorców, a nie działy IT.

„Jako przedsiębiorcy nie dostrzegamy, że cyfryzacja to nie jest poprawianie tego co już mamy, ale możliwość stworzenia nowego modelu biznesu” – zaznaczył Dariusz Śliwowski, wiceprezes Chmury Krajowej.

„Menedżerowie uważają cyfryzację za domenę informatyków. Jak ktoś jest właścicielem firmy przemysłowej, to zajmuje się obrabiarkami. Brakuje edukacji o korzyściach w cyfryzacji, nie wśród speców od cyfryzacji, lecz w tradycyjnym biznesie. To największe wyzwanie jakie jest przed nami” – uważa ekspert.

Koszty największym problemem

Aż 80 proc. uczestników badania wskazało, że największym wyzwaniem związanym z transformacją cyfrową w jej pierwszej fazie są wysokie koszty oraz konieczność poświęcenia czasu.

Z drugiej strony 82 proc. menedżerów podkreśla optymalizację kosztów jako główną, widoczną korzyść cyfryzacji.

Wśród początkowych problemów respondenci zwracali uwagę na konieczność synchronizacji zmian w różnych obszarach organizacji oraz brak czasu i potrzebę dostosowania do nowych regulacji prawnych i przemodelowania dotychczasowych procesów.

Dane zaczerpnięto z raportu Instytutu Humanites „Bariery i trendy. Transformacja technologiczna firm w Polsce z uwzględnieniem perspektywy człowieka/pracownika/konsumenta”. Badanie przeprowadziła Gfk w lutym 2021 r.