Strategiczne spojrzenie na swój biznes

Zgodnie z popularnym stwierdzeniem, w którym notabene jest dużo prawdy, menedżerowi płacą za podejmowanie dobrych decyzji. Co nie jest łatwe, bo życie zawodowe niesie każdego dnia dziesiątki wyzwań. Takie sprawy, jak pytania podwładnych, oczekiwania partnerów i klientów, kryzysy, sprawy finansowe, logistyczne, cenowe, są chlebem powszednim każdego menedżera. W natłoku codziennych spraw działamy najczęściej rutynowo – wykorzystujemy sprawdzone sposoby i działania.

Takie postępowanie jest konsekwencją naturalnej strategii uczenia się „z sukcesów”, a więc opierania się na tym, że coś kiedyś zadziałało i było skuteczne. W ten sposób sukcesy wpędzają w rutynę, a rutyna oszczędza czas i ma dodatkową ważną zaletę: sprawdzone metody, które wszyscy znają. Tak minimalizuje się ryzyko. A jednak rutyna potrafi być także niebezpieczna, bo zbyt często zastępuje kreatywność i myślenie strategiczne.

Inaczej, czyli jak?

Jednego z naszych klientów od pewnego czasu nurtowało pytanie: co dalej z firmą, którą kieruje z sukcesami od ponad 10 lat? Swoje ambicje przedstawił na spotkaniu. Chciał, by jego firma była najlepsza w regionie i ustanawiała branżowe standardy działania. Co ważne, pracownicy znali te cele, bo od pewnego czasu nasz klient dzielił się z nimi swoimi myślami. W końcu poprosił nas o wsparcie w realizacji powyższych celów. Przykład ten ilustruje strategiczne spojrzenie na biznes – niezależnie od tego, czy „biznes” oznacza polski oddział korporacji, samodzielną firmę, dział w organizacji czy własną działalność gospodarczą. Fundamentalna różnica między „myśleniem rutyną” a myśleniem strategicznym polega na tym, że nie poszukuje się odpowiedzi na pytania „jak lepiej, jak inaczej?”, ale stawia pytania: „co chcę osiągnąć, jaki cel sobie wyznaczam?”.

Lepsze zrozumienie, czym jest strategia, umożliwia następująca definicja: „Strategia to sztuka, wiedza i umiejętności tworzenia warunków do realizacji wyznaczonych celów przed rozpoczęciem procesu realizacji tych celów”. Wskazuje ona na kilka ważnych elementów: po pierwsze, że podstawą działania są wyznaczone cele, po drugie, że strategia dotyczy tworzenia warunków do osiągania celów, i po trzecie, że jest sztuką, a nie tylko wiedzą i umiejętnościami.

Warto zwrócić uwagę na praktyczny aspekt przytoczonej definicji – może ona być potraktowana jako swego rodzaju przepis na tworzenie strategii biznesowej. Przepis, który pozwala uporządkować proces myślenia strategicznego jako realizację kilku działań. Warunkiem sukcesu w podejściu strategicznym jest zdyscyplinowane myślenie, co jednocześnie nie oznacza zakazu korzystania z kreatywnych metod rozwiązywania problemów i nietypowych pomysłów. Warto pamiętać jednak o pokusie naszego umysłu – powrotu do sprawdzonych sposobów i „myślenia doświadczeniem”. Nie powinno się odrzucać doświadczenia, ale je twórczo wykorzystywać.

Myślenie strategiczne to myślenie nowatorskie, poruszanie się po nieznanym i niepewnym terenie naszych dążeń i ambicji. Przecież cele, jakie stawiamy, muszą być ambitne – inaczej zabraknie motywacji do działania, a także radości i satysfakcji z ich osiągnięcia.

Korzyści ze strategii

Przedstawiony w ramce obok schemat strategicznego myślenia jest skalowalny. To oznacza, że może zostać zastosowany zarówno w przypadku całej firmy czy organizacji, jak i działu firmy, a nawet indywidualnego stanowiska pracy. Jako komentarz do zaprezentowanego sposobu i drogi tworzenia strategii niech posłużą słowa jednego z szefów firmy, którego wspieraliśmy według przedstawionego w ramce porządku działań. Na zakończenie dwudniowej intensywnej pracy podsumował on jej rezultaty: „Nie wiedziałem, na co się porywamy, nie spodziewałem się takiego rezultatu, ale to jest pasjonujące i teraz jeszcze bardziej chcę tego dokonać”.

Rozpoczęcie działania od postawienia sobie pytania o cel, pozwala na efektywne ukierunkowanie wszystkich działań. Umożliwia także zbudowanie w sobie motywacji do działania i przezwyciężania trudności. Daje też zadowolenie z sukcesu – a o to przecież chodzi w naszym życiu.

Dobrym przykładem efektu „rozpoczęcia od strategii” są zachowania i działania uczestników warsztatów zorganizowanych dla wspomnianego już szefa firmy, który zadawał sobie pytanie „co dalej?”. Początkowo w jego przedsiębiorstwie widoczna była rezerwa pracowników wobec tematu i sposobu pracy podczas szkolenia. Po kilku godzinach dyskusji, ćwiczeń, zadań warsztatowych jedna z uczestniczek stwierdziła publicznie: „Moja początkowa niechęć przerodziła się w chęć działania – chcę pracować nad strategią firmy, a jednocześnie zastanawiam się i planuję, co muszę razem ze swoimi ludźmi zrobić, aby i oni mieli w tym udział”. Rezultat szkolenia to zmiana sposobu prowadzenia biznesu, wzrost sprzedaży dwukrotnie większy od początkowo zakładanego oraz wzrost satysfakcji pracowników.