Ubiegłoroczne zmiany prawa spowodowały, że sprzedawcy, którzy umożliwiają klientom zakupy na raty, mogą znaleźć się w kręgu zainteresowania Komisji Nadzoru Finansowego. Jeżeli przedsiębiorca osiąga przychody z tytułu oferowania, przygotowania lub zawierania umowy o kredyt konsumencki, w myśl obowiązujących przepisów staje się pośrednikiem kredytowym. Bez względu na to, czy prowadzi handel w sklepie stacjonarnym czy internetowym. Obecnie, żeby jego pośrednictwo było legalne, musi uzyskać wpis do rejestru pośredników kredytowych. W tym celu powinien złożyć wniosek do KNF.

To efekt wejścia w życie w lipcu ub.r. ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami. Sprzedawcy, którzy już wcześniej zajmowali się pośredniczeniem w uzyskaniu kredytu dla klienta, dostali czas na zgłoszenie do 22 stycznia br. Jeżeli to zrobili, mogą działać dalej – aż do momentu odpowiedzi z KNF-u. Komisja ma sześć miesięcy na podjęcie decyzji i dokonanie wpisu do rejestru bądź odrzucenie wniosku.

Ci, którzy nie dokonali zgłoszenia, nie mogą się dalej zajmować pośrednictwem kredytowym. Muszą złożyć wniosek o wpis do rejestru i czekać, aż zostaną w nim umieszczeni. Dopiero wówczas będą mogli prowadzić legalnie sprzedaż ratalną. Tak samo nowi sprzedawcy, którzy dopiero chcą zacząć oferować klientom kredyty. Za brak wpisu można zostać ukaranym grzywną do 100 tys. zł.

 

Nie tylko prowizja

Obowiązek rejestracji w KNF-ie dotyczy tylko tych, którzy chcą zarabiać na pośredniczeniu w obsłudze kredytów dla klientów indywidualnych. Jeżeli jednak z tytułu sprzedaży ratalnej nie osiągają żadnych dodatkowych przychodów, nie muszą się rejestrować. Niemniej, zanim podejmą ostateczną decyzję w sprawie złożenia wniosku o wpis bądź nie, powinni dokładnie sprawdzić zasady swojej współpracy z bankami. Za uzyskiwane z tego tytułu korzyści mogą być bowiem uznane różne rodzaje rozliczeń.

 

– Nie ograniczają się do standardowej prowizji. Mogą wynikać nie tylko z umów handlowych, ale też marketingowych. Jeżeli ktoś się umówi z bankiem, że dostanie nagrodę za przekazanie określonej liczby kredytobiorców, w myśl ustawy staje się pośrednikiem kredytowym i powinien się zarejestrować. Dotyczy to także sprzedawców, którzy za swoją współpracę z bankiem lub innym kredytodawcą otrzymują nagrody rzeczowe lub okazjonalne premie – wyjaśnia mecenas Agata Bicka-Cenzartowicz.

Radzi przy tym, żeby sprzedawcy zaczęli od przeanalizowania swojej umowy z bankiem lub inną instytucją finansową, która udziela ich klientom pożyczek na zakupy ratalne.

Za pośrednika kredytowego będzie uznany również przedsiębiorca pobierający wynagrodzenie od konsumenta, któremu oferuje kredyt. I tu także nie ma znaczenia, w jakiej formie to wynagrodzenie jest wypłacane. Liczy się sam fakt uzyskania korzyści majątkowej z tytułu obsługi sprzedaży ratalnej. Opłata taka mogłaby być na przykład ukryta w cenie.

– Pozostaje pytanie, jak to od strony praktycznej mogłoby być realizowane, bo ceny generalnie powinny być jawne dla wszystkich kupujących – zastanawia się mecenas Agata Bicka-Cenzartowicz.

Jej zdaniem, jeżeli sprzedawca chciałby rekompensować sobie swoje zaangażowanie w pozyskanie kredytu przez podniesienie ceny, powinien z góry o tym informować potencjalnych klientów.

Sprzedawca może pełnić także rolę brokera kredytowego. Wtedy jest uprawniony do pobierania od klienta opłaty za doradztwo w znalezieniu najbardziej odpowiedniego dla niego kredytu. Taką działalność musi również zarejestrować w KNF-ie.

Kto może zostać zarejestrowany  jako pośrednik kredytowy

Zgodnie z art. 5 pkt 3 ustawy o kredycie konsumenckim pośrednikiem kredytowym jest przedsiębiorca w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego, inny niż kredytodawca, który w zakresie swojej działalności gospodarczej lub zawodowej uzyskuje korzyści majątkowe, w szczególności wynagrodzenie od konsumenta, dokonując czynności faktycznych lub prawnych związanych z przygotowaniem, oferowaniem lub zawieraniem umowy o kredyt.

Za przedsiębiorcę jest uznawana osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Tylko takie podmioty mogą zostać wpisane do rejestru pośredników kredytowych.

W charakterze pośrednika kredytowego nie może zostać zarejestrowana spółka cywilna, gdyż obowiązujące przepisy nie przyznają jej zdolności prawnej. W takim przypadku, zgodnie z wyjaśnieniami Komisji Nadzoru Finansowego, wniosek o wpis powinien złożyć we własnym imieniu każdy ze wspólników, którego dotyczą przepisy o pośrednikach kredytowych. Złożenie wniosku wiąże się z opłatą skarbową w wysokości 600 zł.

 

Klient musi być poinformowany

Nowe przepisy nakładają na pośredników kredytowych szereg obowiązków informacyjnych. Zgodnie ze znowelizowaną ustawą o kredycie konsumenckim przed zawarciem umowy należy udostępnić klientowi określony zestaw informacji dotyczących warunków udzielenia kredytu. Wśród nich powinny znaleźć się m.in. informacje o oprocentowaniu kredytu, czasie obowiązywania umowy kredytowej, całkowitej kwocie kredytu i całkowitej kwocie do zapłaty przez konsumenta, jak też o prawie konsumenta do odstąpienia od umowy. Informacje te powinny być przekazane na trwałym nośniku i w czasie umożliwiającym spokojne zapoznanie się z nimi.

Konsument ma również prawo do otrzymania, na swój wniosek, bezpłatnego projektu umowy o kredyt, jeżeli w ocenie pośrednika spełnia warunki do udzielenia mu kredytu. Projekt umowy powinien zawierać dane konsumenta oraz wszystkie warunki, na których kredyt mógłby zostać udzielony.

Gdyby pośrednik chciał reklamować kredyt, nie może robić tego w całkowicie dowolny sposób. Przepisy określają również wymagany zakres informacji, które muszą być podane w reklamie. Przykładowo muszą zostać wymienieni kredytodawcy, z którymi pośrednik współpracuje.

O czym pośrednik kredytowy musi poinformować klienta

Przed zawarciem umowy o kredyt pośrednik zobowiązany jest do udostępnienia konsumentowi m.in. takich informacji jak…

…dane identyfikacyjne pośrednika kredytowego,

…rodzaj kredytu,

…czas obowiązywania umowy,

…stopa oprocentowania kredytu oraz warunki jej stosowania,

…całkowita kwota kredytu,

…terminy i sposób wypłaty kredytu,

…całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta, w tym rzeczywista roczna stopa oprocentowania przedstawiona za pomocą reprezentatywnego przykładu,

…zasady i terminy spłaty kredytu,

…informacja dotycząca obowiązku zawarcia umowy dodatkowej, np. umowy ubezpieczenia, jeśli jest niezbędna do uzyskania kredytu,

…informacja o dodatkowych kosztach, które konsument musi ponieść w związku z umową o kredyt (odsetki, prowizje, marże etc.),

…informacja o konieczności poniesienia opłat notarialnych, o ile wystąpią,

…informacja o stopie oprocentowania zadłużenia przeterminowanego,

…informacja o skutkach braku płatności,

…w odpowiednich przypadkach informacja o wymaganych zabezpieczeniach,

…informacja o prawie konsumenta do odstąpienia od umowy,

…informacja o prawie konsumenta do spłaty kredytu przed terminem oraz prawie kredytodawcy do zastrzeżenia sobie prowizji z tego tytułu.