Paradoks chmury

Wbrew obiegowym opiniom rynek usług chmurowych nie jest wcale aż tak duży. Wystarczy spojrzeć na liczby. Globalne wydatki na usługi chmurowe stanowią zaledwie 8 proc. obrotów generowanych na rynku ICT, zaś w przypadku IaaS jest to zaledwie 2 proc. Rynek chmury publicznej rośnie w tempie 1,3 punktu procentowego rocznie, co oznacza, że zachowując tę dynamikę za dekadę będzie to 21 proc. Dostawcy, kiedy mówią o walorach swoich usług, bardzo często wymieniają skalowalność. Tymczasem każdy z dwóch tysięcy największych globalnych koncernów może ją sobie zapewnić we własnym zakresie, osiągając 95 proc. ekonomii skali AWS-u, zaś w przypadku firm średniej wielkości ten wskaźnik wynosi 90 proc. W ciągu najbliższych dwóch lat nie należy się spodziewać większych zmian, tzn. każdy będzie chciał korzystać z chmury publicznej. AWS i Azure pozostaną dominującymi graczami w zakresie infrastruktury, zaś Azure i Google w zakresie współpracy. Niemniej wahadło infrastruktury będzie się kołysać i w perspektywie kolejnych pięciu lat nastąpi powrót do infrastruktury pracującej w środowisku lokalnym. Zadecydują o tym trzy czynniki: rosnące znaczenie przetwarzania na brzegu sieci, wzrost świadomości dużych i średnich przedsiębiorstw o potrzebie większej kontroli nad IT, a także upowszechnienie umiejętności związanych z infrastrukturą definiowaną programowo.

Wnioski płynące z badań Andreessen Horowitz trafiają w samo sedno. Zgadzamy się, że chociaż ich analiza skupia się na firmach SaaS, które są im bardzo dobrze znane, ponieważ w wielu przypadkach były ich fundatorami, to dotyczy również innych branż i przedsiębiorstw. Zgadzamy się, że doświadczenie chmury ma ogromną wartość, umożliwia przyspieszenie biznesu, transformację cyfrową i kreowanie nowoczesnych cyfrowych modeli biznesowych. Wiele, jeśli nie większość startupów, zaczyna w chmurze publicznej. Jednak w pewnym momencie większość organizacji musi dokonać oceny swoich modeli IT w taki sam sposób, w jaki inwestorzy oceniają swoje portfolio i zrównoważyć różne elementy. Artykuł pokazuje, że wiele firm wybrało ścieżkę prowadzącą do chmury publicznej niejako na ślepo. Podane w tekście przykłady to właśnie dowody na zaniechanie działań zmierzających do przywrócenia równowagi. Z racji tego, że te firmy przestają być szybko rozwijającymi się innowatorami i stają się organizacjami, które muszą skalować swój biznes i operacje, inne czynniki, takie jak wydajność i produkcja, odgrywają coraz większą rolę w ich priorytetach. Zatem koszt i wydajność muszą być równoważone, żeby można było uzyskać odpowiednią marżę. Sednem jest to, że żadne podejście – ani „cloud-first & cloud-only”, ani całkowite odrzucenie chmury – nie prowadzi do osiągania maksymalnych wyników biznesowych. Branża jako całość musi dokonać racjonalnej oceny tego, gdzie powinny być agregowane określone obciążenia. Widzimy, że klienci coraz częściej stosują podejście „wszystko ma swoje właściwe miejsce”.

Mnogość platform, różne sposoby integracji z różnymi dostawcami, a przecież nie powinno się polegać tylko na jednym – co pokazuje syndrom OVH – musi przyprawiać o ból głowy administratorów. Co bowiem, jeśli systemy przestaną działać? We własnej serwerowni mamy jakieś pole manewru. Możemy coś zadziałać, uruchomić rezerwowe zasoby, odzyskać szybko dane, uruchomić zapasowe łącze… W przypadku chmury mamy mniej pewności czy usługi zostaną przywrócone w tym samym tempie. Nie umiem ocenić kosztów przeniesienia dużej korporacji całkowicie do chmury. Podskórnie czuję, że są to koszty, które mogą rosnąć logarytmicznie, jeśli będziemy chcieli uzyskać podobne poziomy bezpieczeństwa, jak w tradycyjnym modelu parku maszynowego. Ponadto potrzeba utrzymywania tabunu administratorów z certyfikacjami dostawców chmurowych też stanowi istotny koszt w ramach oceny całej inwestycji. Zgadzam się z autorami tekstu, że chmura jest idealnym środowiskiem dla startupów, które nie muszą inwestować w rozbudowaną infrastrukturę. Dla średnich firm najpewniej optymalnym rozwiązaniem jest model hybrydowy, gdzie najistotniejsze ze względu na ciągłość pracy usługi powinny być alokowane lokalnie. Nie dziwi zatem zjawisko „repatriacji chmurowej”, która według autorów staje się coraz bardziej powszechna.

Powszechnie wiadomo, że chmura nie jest tańsza niż przetwarzanie lokalne, a szczególnie, gdy mowa o projektach o dużej skali. Jednak trudno zakwestionować fakt, że chmura jest odpowiedzią na problemy firm na wczesnym etapie dojrzałości, zwłaszcza w branży IT. Naturalnym jest, że w tej fazie rozwoju organizacjom potrzebna jest zwinność i szybkość. Niezbędne jest też know-how, a więc gotowe, łatwe do uruchomienia technologie, bo to wszystko przekłada się na szybkość opracowywania MVP, czy też nowych funkcji. Wraz ze wzrostem firmy rośnie też skala operacji. Wówczas warto policzyć, czy rozkładanie obciążeń między lokalne zasoby, a zasoby chmurowe, wygeneruje oszczędności. Zwykle rozwiązania hybrydowe sprawdzają się, gdy mamy możliwość wydzielenia najbardziej wymagających zasobów. Przy tym nadal nie są konieczne inwestycje własne. Wystarczy wynająć sprzęt i kolokować w centrum danych, dobrze skomunikowanym z dostawcą chmury. Dobrą praktyką jest projektowanie architektury rozwiązań uwzględniającej hybrydowość już na samym początku drogi. W ten sposób z czasem pewne posunięcia i decyzje będą naturalne.

Chmura jest za droga – tę tezę stawiam już od dłuższego czasu, a teraz Sarah Wang i Martin Casado tego dowodzą, choć swój dowód oparli na innych niż ja przesłankach. Rozwiązania chmurowe w dobie pandemii stały się niezaprzeczalnym hitem. I nic w tym dziwnego, jako że chmura kusi elastycznością, szybkością wdrożenia, skalowalnością oraz coraz łatwiejszym dostępem, co w czasach upowszechnienia pracy zdalnej pozwala skutecznie zarządzać rozproszonymi zasobami. Prognozy dla chmury są nad wyraz optymistyczne, co w pełni oddaje nastroje po stronie zarówno inwestorów, jak i integratorów. My w ITBoom, jako doświadczeni doradcy – projektanci i wykonawcy rozwiązań informatycznych, w tym także opartych na chmurze – obserwujemy, że część wdrożeń dyktowana jest raczej podążaniem za swoistą modą, niż rzeczywistą potrzebą. W naszym kraju większość firm po prostu chce być w chmurze, bo widzi jej zalety, zwłaszcza w kontekście trwającej pandemii. Tymczasem, jak w przypadku każdej mody – nie każdemu ona odpowiada, a niektórym zdecydowanie lepiej będzie służyć ponadczasowa klasyka. Startupy ze względu na swoją specyfikę są mocno osadzone w cloudzie. I to raczej się nie zmieni. Jednak sądzę, że w dużych organizacjach warto rozważyć rozwiązania alternatywne, w tym hybrydowe.

Chmura publiczna to wielkie możliwości techniczne i tak samo wiele zagrożeń finansowych. Nie można nie zgodzić się z tezą artykułu, że dla firm o dużej skali działania niezasadnym ekonomicznie może być posiadanie całego środowiska w chmurze. Chmura daje dostęp do najnowszych technologii w globalnej skali dla firm każdej wielkości, stąd największą korzyść uzyskują startupy i małe firmy, otrzymując możliwości zarezerwowane wcześniej wyłącznie dla globalnych przedsiębiorstw. Dzięki temu startupy mogą rzucać wyzwanie miliardowym biznesom. Stara zasada jednak mówi, że jeśli jakieś środowisko musi działać nieprzerwanie więcej niż 60 proc. czasu, należy rozważyć ze względów ekonomicznych takie środowisko poza chmurą. W polskiej rzeczywistości widzimy na razie głównie ruch w kierunku chmury – nie jest on jeszcze masowy, niemniej dzieje się w przypadku firm o różnej skali. Sami, jako Net-o-logy, pomagamy firmom małym, jak i bardzo dużym przenieść się do chmury. W obecnej chwili w polskich firmach brak jest długofalowych analiz ekonomicznych zaprezentowanych w artykule, w szczególności odpowiadających na pytanie jak koszt rosnących środowisk w chmurze będzie wpływał na cenę produktu końcowego, czy też na kapitalizację firmy.