Przepisy o uproszczonej restrukturyzacji zbudowane są na całkiem nowym podejściu do tej kwestii. Teraz przedsiębiorca sam może zdecydować o przystąpieniu do procedury, bez udziału sądu. Takiej konstrukcji dotąd w polskim prawie nie było, bo otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego zawsze wymagało postanowienia sądu. Przepisy wprowadzone Tarczą 4.0 umożliwiają decyzję o restrukturyzacji, która może być szybko wdrożona w życie. Jest to niezwykle cenna zmiana w obliczu kryzysu, jaki w wielu branżach wywołało częściowe zamrożenie gospodarki na wiosnę br. Próba ratowania zadłużonego biznesu niejednokrotnie wymaga szybkich działań, a długotrwałe oczekiwanie na decyzję sądu o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego niejednokrotnie unicestwia szansę na przetrwanie firmy.

Przed otwarciem postępowania restrukturyzacyjnego dłużnik powinien przygotować spis wierzytelności, spis wierzytelności spornych oraz propozycje układowe skierowane do wierzycieli. Restrukturyzacja zobowiązań dłużnika obejmować może w szczególności odroczenie terminu wykonania, rozłożenie spłaty na raty, zmniejszenie wysokości, konwersję wierzytelności na udziały lub akcje, zmianę, zamianę lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność. Propozycje układowe mogą wskazywać jeden lub więcej sposobów restrukturyzacji zobowiązań dłużnika.

Otwarcie postępowania o zawarcie układu w ramach tak zwanej procedury „uproszczonej restrukturyzacji” następuje przez obwieszczenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (MSiG), po zawarciu przez przedsiębiorcę umowy z wybranym przez siebie doradcą restrukturyzacyjnym (lista osób posiadających licencję doradcy restrukturyzacyjnego została zamieszczona na stronie WWW Ministerstwa Sprawiedliwości). W ciągu czterech miesięcy od obwieszczenia przedsiębiorca powinien zawrzeć układ z wierzycielami, a następnie złożyć do sądu wniosek o jego zatwierdzenie. W przeciwnym wypadku całe postępowanie ulegnie umorzeniu.

Ochrona i układ z wierzycielami

Otwarcie postępowania o zawarcie uproszczonego układu zawiesza toczące się egzekucje komornicze, a prowadzenie nowych, obejmujących długi powstałe przed dniem otwarcia postępowania, jest niedopuszczalne. Ponadto, przedsiębiorca sam nie może wykonywać zobowiązań objętych postępowaniem (czyli tych powstałych przed dniem ogłoszenia o otwarciu postępowania w MSiG). Dokonanie zapłaty zaległych zobowiązań może nastąpić dopiero po zawarciu układu z wierzycielami, jego zatwierdzeniu przez sąd i na warunkach wynikających z tego układu.

Układem objęte są także wierzytelności zabezpieczone rzeczowo (hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym, przewłaszczeniem na zabezpieczenie), o ile propozycje układowe przewidują pełne ich zaspokojenie (w odniesieniu do tych wierzycieli nie wchodzi zatem w grę umorzenie zobowiązań). Jest pewna kategoria wierzytelności wyłączonych z układu, w tym wierzytelności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonego, których płatnikiem jest dłużnik oraz wierzytelności ze stosunku pracy (chyba, że pracownik wyrazi na to zgodę).

Należy przy tym pamiętać, że dłużnik jest ograniczony w bieżącym zarządzaniu przedsiębiorstwem w związku z nadzorem sprawowanym przez wybranego przez siebie doradcę restrukturyzacyjnego, który pełni funkcję nadzorcy układu. Zgody nadzorcy wymaga podejmowanie czynności wykraczających poza zakres tzw. zwykłego zarządu przedsiębiorstwem.

Rolą nadzorcy układu, oprócz bieżącego nadzoru nad przedsiębiorstwem, jest wsparcie dłużnika w przygotowaniu głosowania i sporządzeniu planu restrukturyzacji, który wskaże dłużnikom proponowane metody oraz terminy naprawy biznesu. To daje wierzycielom szanse na odzyskanie niezapłaconych wierzytelności na warunkach uzgodnionych w ramach układu.

Proces uchwalania układu

Uchwała wierzycieli o przyjęciu układu zapada, jeżeli wypowie się za nią większość głosujących wierzycieli, którzy oddali ważny głos, mających łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom. Powyższe zasady liczenia większości powodują, że wierzyciele milczący, czyli tacy, którzy nie wzięli udziału w głosowaniu (przy czym nie chodzi tu o wierzycieli świadomie pominiętych przez dłużnika) tracą możliwość blokowania zawartego układu. Z punktu widzenia dłużnika w takiej sytuacji kluczowym będzie wykazanie, że powiadomił on wszystkich wierzycieli o otwarciu postępowania, przedstawił im proponowane warunki układu i przesłał karty do głosowania lub zaprosił na zgromadzenie wierzycieli – jeśli głosowanie odbywa się na zgromadzeniu.  Zgromadzenie wierzycieli może zostać przeprowadzone z wykorzystaniem elektronicznych środków komunikacji. Przy czym układ obejmuje wszystkich wierzycieli, także tych, którzy nie głosowali lub głosowali przeciwko.

Sprzeciw kontrolowany

Głosowanie nad układem może zostać przeprowadzone w grupach wierzycieli, które obejmują poszczególne kategorie interesów (ustanowionych według wysokości wierzytelności, rodzaju umów itd.). W sytuacji ustanowienia takich grup, układ zostaje przyjęty, jeżeli w każdej grupie wypowie się za nim większość głosujących wierzycieli z tej grupy, mających łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności, przysługujących głosującym wierzycielom z tej grupy. Istnieje dodatkowo możliwość przyjęcia układu pomimo głosowania danej grupy przeciwko, jeśli układ przewiduje zaspokojenie wierzycieli w stopniu nie mniej korzystnym niż w przypadku przeprowadzenia postępowania upadłościowego. Innymi słowy, nawet jeśli wierzyciele z danej grupy głosują przeciwko, układ jest przyjęty jeśli dłużnik wykaże, że w razie upadłości nie uzyskaliby więcej niż oferuje im układ.

Dodatkowe informacje na temat uproszczonej restrukturyzacji znajdują się na stronie www.parp.gov.pl, w dziale „Wiedza”, w zakładce „Artykuły”.

CZY WARTO z tego skorzystać?  

 

  • Nowe rozwiązania restrukturyzacyjne służą uproszczeniu i przyśpieszeniu procedur restrukturyzacyjnych. Przedsiębiorca sam podejmuje decyzję o ogłoszeniu postępowania (z pomocą doradcy restrukturyzacyjnego) i uniezależnia się od decyzji sądu (a sądy upadłościowe są przeciążone). Wprowadzone w ramach Tarczy 4.0 mechanizmy restrukturyzacji same w sobie nie zapewniają uzdrowienia „chorującego” przedsiębiorstwa, ale dają możliwość wstrzymania działań egzekucyjnych prowadzonych przez wierzycieli na kilka miesięcy oraz czas na ustalenie zasad spłaty zadłużenia z wierzycielami. Stanowią też niejednokrotnie szansę na uniknięcie trwałej niewypłacalności i upadłości przedsiębiorcy. Z drugiej strony, nieudana restrukturyzacja (nieprzyjęcie układu lub jego niezatwierdzenie) i tak prowadzi najpewniej do upadłości dłużnika.

 

  • Z analizy codziennych wydań Monitorów Sądowych i Gospodarczych wynika, że dziennie taką restrukturyzację ogłasza kilku do kilkunastu przedsiębiorców. Wobec nadchodzącej recesji spodziewać się należy zwiększonej liczby tego typu postępowań. Wstrzymanie płacenia zobowiązań może spowodować kolejne problemy płynnościowych kontrahentów dłużnika uruchamiając spiralę niewypłacalności. Uproszczona restrukturyzacja daje szansę na zahamowanie niekontrolowanej lawiny bankructw, o ile oparta będzie na rzetelnie przygotowanym i realistycznym biznes planie (planie restrukturyzacyjnym), który w dalszym okresie będzie realizowany przez dłużnika.
  
Tomasz Chilarski Tomasz Chilarski  

Autor jest radcą prawnym i doradcą restrukturyzacyjnym w kancelarii Wicherkiewicz Chilarski Radcowie Prawni.